Dział Analizy: Projekty unikalne na skalę Europy [AKADEMIA]

– Z pełną świadomością powiem, że jesteśmy najbardziej nowoczesnym i największym, jeśli chodzi o prowadzone projekty, działem analizy w Polsce. Przedsięwzięcia, jakich się podejmujemy są unikalne nie tylko w skali naszego kraju, ale i Europy – podkreśla Łukasz Pachelski.
 
Od początku sezonu 2020/2021 Łukasz Pachelski pełni rolę koordynatora Działu Analizy Akademii Legii. Wcześniej, przez wiele lat był trenerem, również w naszej Akademii.  
 
– Poza mną, nasz dział tworzą Piotr Parchan i Sebastian Szewczyk oraz grupa analityków - stażystów. Jesteśmy zgranym zespołem, który łączy ogromna pasja do piłki, zaangażowanie i chęć rozwoju, nie tylko własnego, ale przede wszystkim piłkarzy i trenerów, z którymi ściśle współpracujemy – dodaje.

Na zdjęciu poniżej Dział Analizy Akademii Legii, od lewej: Piotr Parchan, Łukasz Pachelski, Sebastian Szewczyk.

– Na polskim "podwórku" znajdujemy się na szczycie pod względem strukturalnym, natomiast w środku stawki patrząc na standardy europejskie. W naszej pracy opieramy się na dokładności, praktycznym przełożeniu efektów naszych działań na boisko i występy zawodników oraz jak najlepszym wykorzystaniu potencjału, jaki mamy jako klub. W naszym programie szkolenia dział analizy ściśle współpracuje z działem metodologii, rozwoju indywidualnego czy działem trenerów. Zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na nas ciąży i cały czas dążymy do tego, by stawać się lepsi.
 
Hasło "analiza piłkarska" nasuwa na myśl przede wszystkim przyglądanie się temu, jak gra przeciwnik, analizowanie jego mocnych stron, jak i próbę znalezienia mankamentów, których odpowiednie wykorzystanie pozwoli osiągnąć dobry wynik. Jak się okazuje, pojęcie to ma jednak znacznie szerszą definicję i na poziomie akademii piłkarskiej oznacza zupełnie coś innego, niż w przypadku seniorskiego futbolu.
 
– Praca działu analizy w akademii piłkarskiej znacznie różni się od tego, jak wygląda funkcjonowanie takiej komórki w ramach pierwszego, seniorskiego zespołu. Przede wszystkim główne cele tej pracy w obu przypadkach są zupełnie inne. W seniorach dział analizy ma pomóc przede wszystkim tu i teraz - w analizie gry najbliższego rywala czy postawy indywidualnej i zespołowej naszej drużyny. W akademii natomiast nasze kluczowe projekty są długoterminowe i mają przynosić efekty tak dziś, jak i, a może przede wszystkim, w przyszłości – wyjaśnia koordynator.  
 
– Naszą pracę możemy podzielić na dwa bloki: projekty długofalowe, systemowe, którym poświęcamy mniej wiecej 60% uwagi oraz projekty bieżące, na których skupiamy się mniej więcej w 40%. Naszym docelowym zadaniem nie jest pomoc w wygraniu najbliższego spotkania, ale systemowe wsparcie trenerów i zawodników w ich rozwoju. Znaczną część czasu poświęcamy więc analizie tego, co można zmienić, by w przyszłości nasi zawodnicy byli jeszcze bardziej wszechstronni – opisuje Pachelski.
 

To tu na co dzień pracuje Dział Analizy w Legia Training Center:

Jak wygląda praca Działu Analizy nad biężącymi tematami? Jakimi zagadnieniami zajmują się nasi analitycy w tym segmencie swojej działalności?
 
– Analiza bieżących tematów odbywa się, między innymi, na podstawie materiału wideo z każdego treningu. Trener, dzięki technologiom, które stosujemy, ma możliwość zbliżyć sobie do wglądu daną sytuację z zajęć czy obejrzeć ją z różnych perspektyw i ocenić. Dodatkową zaletą jest możliwość zdalnego śledzenia treningu w czasie rzeczywistym, nawet w warunkach domowych – wyjaśnia.  
 
– Wszystko to, co nagrywamy podlega archiwizacji i kategoryzacji z podziałem na bramki, zagrania indywidualne zawodników i akcje drużynowe. Trenerzy mają do nich stały, bardzo łatwy dostęp, mogą również w dowolnym momencie obejrzeć, na przykład, wszystkie zachowania danego zawodnika w fazie ataku lub w fazie obrony na przestrzeni ostatnich miesięcy. Również, np. w przypadku niskiego wskaźnika skuteczności przejścia pierwszej linii u przeciwnika, trener ma możliwość przeanalizować wszystkie nasze nieudane ataki i znaleźć ich przyczynę. Ten projekt nazywamy naszym "mini InStatem". Prowadzimy go dla kategorii od U16 do Legii II włącznie – wskazuje koordynator.  
 
– Dla przykładu zastosowania tego systemu, weźmy pod lupę Szymona Włodarczyka. Dziś jest to napastnik wchodzący do pierwszego zespołu Legii, a my jesteśmy w stanie dokładnie przeanalizować jego drogę rozwoju, jak prezentował się dwa lata temu, rok temu, jak zachowywał się w poszczególnych fazach gry i jak to zachowanie zmieniało się na przestrzeni czasu – dodaje.  
 
– Linki do spotkań przesyłamy zawodnikom, trenerom czy rodzicom. Dodatkowym urozmaiceniem są ekrany w przestrzeniach ogólnodostępnych w Legia Training Center czy w pokoju trenerów, na których wyświetlamy najlepsze zagrania zawodników i drużyn Akademii czy tematy realizowane w treningu w danym tygodniu, jako inspirację dla naszych podopiecznych. Przykładowo, jeśli tematem tygodnia jest wysoki pressing, większość materiałów wideo dobieramy pod to zagadnienie, aby wszyscy w Akademii mieli na niego pogląd. Proste rozwiązanie, ale zauważamy, że ma bardzo pozytywny wpływ na zawodników.
 

Ekran w pokoju trenerów w LTC:

– Wspieramy również poszczególne drużyny Akademii, tak zwaną analizą jakościową zawodników zależną od potrzeb tego zespołu. Przykładowo, ostatnio pomagaliśmy drużynie U18 analizując graczy występujących na pozycjach numer "dwa" i "trzy", zwracając uwagę na realizację przez nich założeń indywidualnych i zespołowych. Jak zachowują się po zagraniu piłki, czy podejmują działania progresywne, czy czytają asekurację, czy stoją w bezruchu - co jest zachowaniem niepożądanym. Takimi działanimi wspieramy kadry szkoleniowe w pracy bieżącej.  
 
– Ponadto, w każdym tygodniu obserwujemy konkretny zespół, na nim się skupiamy i służymy trenerom pomocą z różnych dziedzin. Sztab szkoleniowy danej drużyny sam decyduje, w jaki sposób wykorzysta naszą pracę. Najczęściej jest to analiza indywidualna oraz analiza treningu, pod kątem aspektów na które w ciągu danego tygodnia chcemy zwracać największą uwagę.
 

Na kilku ekranach w Legia Training Center wyświetlane są, między innymi, bramki i najlepsze akcje drużyn naszej Akademii z danego weekendu:

W pracy długofalowej i systemowej aspekty, na które Dział Analizy zwraca szczególną uwagę są ściśle powiązane z systemem szkolenia Akademii Legii, jej programem szkolenia i modelem gry.  
 
– Naszym głównym zadaniem jest wspieranie rozwoju zawodników pod kątem indywidualnym, ale również działań zespołowych, w których skupiamy się przede wszystkim na ataku pozycyjnym – podkreśla Pachelski.  
 
– Jednym z aktualnie realizowanych projektów systemowych jest tzw. „Efektywność działań z piłką”. Przyglądamy się konkretnym zawodnikom Akademii na poszczególnych pozycjach i zestawiamy ich z wybranymi zawodnikami ze światowego TOP-u oraz z pierwszej drużyny Legii. Dzięki temu wiemy, na przykład, jak wygląda struktura podań każdego z zawodników występujących na danej pozycji na danym poziomie gry – mówi koordynator.

– Jesteśmy w stanie zestawić statystki podań zawodnika występującego na pozycji numer „dziesięć”, które wykonuje. Czy są to podania progresywne, utrzymujące czy zagrane w strefę bezpośredniego zagrożenia i jaka jest ich skuteczność. Podobnie jest z działaniami indywidualnymi - ile nasz zawodnik podejmuje takich działań, jak np. dryblingi, prowadzenie piłki do przodu, ile działań podejmuje w strefie bezpośredniego zagrożenia, a ile jest działań utrzymujących oraz jaka jest ich skuteczność.  
 
– Dzięki temu systemowi widzimy, jak dany zawodnik wygląda na tle piłkarza ze światowego poziomu i jak się rozwija na przestrzeni półrocza. Jeśli środkowy obrońca grający na światowym poziomie podejmuje 50% działań utrzymujących oraz 50% progresywnych, a zawodnik z Akademii 70% swoich działań wykonuje do tyłu, to według nas zbyt rzadko podejmuje działania ryzykowne i nie myśli o grze „do przodu”, która jest jednym z filarów programu szkolenia Akademii. Oczekujemy, że szczególnie młodsi zawodnicy będą podejmowali więcej takich działań ryzykownych. Mając takie zestawienia wiemy, czy dany zawodnik rozwija się w kierunku, na jakim nam najbardziej zależy.

– Próba, na której zestawiane są wyniki statystyczne to około dziewięć meczów na rundę: z czego trzy to sparingi przeciwko najlepszym zespołom, początkowe trzy mecze ligowe z drużynami z górnej połówki tabeli oraz na koniec rundy z trzema drużynami z górnej części tabeli.

Jeśli chodzi o działania zespołowe, Dział Analizy zwraca szczególną uwagę na budowanie ataku drużyny przeciwko zorganizowanej obronie przeciwnika.  
 
– Temu zagadnieniu poświęcony jest projekt "Otwarcie i budowanie przeciwko zorganizowanej obronie przeciwnika". Jest to najtrudniejsza faza gry i moment na zdobycie bramki, a my w ramach projektu analizujemy zachowania zawodników w poszczególnych fazach ataku. Porównujemy nasze zepoły w fazie budowania, między innymi w takich aspektach, jak: efekt ataku, wymiana minimum pięciu podań, granie z "dziewiątką" czy gra "na trzeciego" z zespołami z Ekstraklasy, UEFA Youth League czy światowego TOP-u. Skupiamy się na tym fragmencie przede wszystkim dlatego, że zawodnicy przy tego typu działaniach najbardziej się rozwijają – wyjaśnia Łukasz Pachelski.  
 
Na przykład, analizując atak pozycyjny w wykonaniu drużyn naszej Akademii zestawiamy konkretne parametry statystyczne z seniorskimi drużynami ze światowego TOP-u, zespołami występującymi w UEFA Youth League oraz porównujemy statystyki naszej drużyny na przestrzeni czasu. W tym kontekście zwracamy szczególną uwagę na takie aspekty, jak (między innymi):  
 
- ogólna liczba ataków pozycyjnych 
- procent bramek zdobytych po tych atakach 
- procent skutecznych pierwszych podań 
- procent sytuacji, gdy udało się minąć pierwszą linię 
- procent sytuacji, gdy udało się wejść z piłką na połowę rywala 
- procent sytuacji, gdy udało się wejść z piłką w strefę bezpośredniego zagrożenia 
- procent sytuacji zakończonych uderzeniem na bramkę rywala 
- procent sytuacji zakończonych strzeleniem gola   
 
Idąc dalej, analizujemy np. wszystkie oddane strzały na bramkę przeciwnika, porównując parametry statystyczne Akademii i klubów Ekstraklasy, w aspektach takich jak:  
 
- procent strzałów w dół bramki 
- procent strzałów w górę bramki 
- procent uderzeń stopą 
- procent uderzeń głową 
- procent uderzeń inną częścią ciała 
- procent uderzeń przy pierwszym kontakcie z piłką 
- procent uderzeń przy drugim kontakcie z piłką 
- procent uderzeń przy trzecim kontakcie z piłką   
 
Dzięki analizie, między innymi, jaki procent naszych ataków rozwijał się do jakiej strefy boiska oraz zestawieniu tych parametrów w odniesieniu do konkretnej drużyny Akademii na przestrzeni czasu (np. co kilka miesięcy) możemy zaobserwować, czy dany zespół robi progres w kierunku oczekiwanego przez nas stylu gry.  
 
– Chcemy w tej fazie utrzymywać się przy piłce, chcemy podejmować ryzykowne działania i skutecznie je realizować. Jesteśmy w stanie uwidocznić, jaki procent bramek zdobywamy, z jakiego miejsca i jaką częścią ciała oraz to, z jakiej strefy najczęściej asystują nasi zawodnicy. Odpowiadamy na pytania, po ilu podaniach padła bramka, czy było to zagranie dołem czy górą. Przykładowo, w ostatniej rundzie tylko 26% naszych bramek zdobyliśmy po stałych fragmentach gry, a nie jak w światowym futbolu - około 40%. Bardzo nas to cieszy, ponieważ gra piłką ma nas wyróżniać na tle innych zespołów. Statystki wyraźnie wskazują, że skutecznie realizujemy nasz program szkolenia, gdyż zdobywamy więcej bramek z akcji budowanych poprzez atak pozycyjny, niż zestawiane z nami drużyny ze światowej czołówki.

***

 
– Ciężko znaleźć jedną, w pełni skuteczną receptę na sukces w piłce nożnej, bo na przestrzeni lat to, jak wygląda futbol ulegało dużej zmianie. Na pewno sport ten bardzo rozwinął się pod względem motorycznym, technicznym oraz taktycznym, a każdy z tych obszarów musi być poparty miernikami - stąd też tak duża rola pracy zespołu analitycznego w procesie szkolenia. Piłka nożna idzie w kierunku profesjonalizacji, a wiedza, na przykład z tematu stref zdobywania bramek, jest dziś nieoceniona. Zawodnik musi być rozwijany w sposób całościowy, a każda ze sfer życia musi być równomiernie wypełniana – ocenia Łukasz Pachelski.

Analitycy, poprzez swoją codzienną pracę, pomagają trenerom i zawodnikom podążać za trendami współczesnego futbolu na najwyższym poziomie. Każdy dział naszej Akademii z ogromnym zaangażowaniem dąży do jak najwyższej jakości szkolenia. Dziś zobaczyliśmy, jak w praktyce wyglądają te dążenia w przypadku naszego Działu Analizy.