Historia: Kalendarium Legii (14 marca): Powołanie WKS

W roku 1919 nie było w kraju klubu, który mógłby wskrzesić wojskowe tradycje Legii. Niewielu żyło nadzieją, że w ogóle nastąpi jej odrodzenie. A jednak... 14 marca 1920 roku w Warszawie żołnierze nowego Wojska Polskiego tworzą klub sportowy. W salach Kasyna Oficerskiego Zamku Królewskiego oficjalnie powołują Wojskowy Klub Sportowy Warszawa. Przyjmuje on barwy narodowe – biało-czerwone. „Wśród grona oficerów – miłośników sportu – powstała myśl zorganizowania w Warszawie Wojskowego Klubu Sportowego. Komitet organizacyjny zwraca się do zwolenników piłki nożnej, lekkoatletyki, szermierki i tenisa, by przybyli 14 marca 1920 roku, o godz. 13., do Kasyna Oficerskiego na Zamku, gdzie odbędzie się walne zebranie Klubu. W programie obrad jest uchwalenie statutu, który będzie przedstawiony M.S. Wojsk. do zatwierdzenia i wybory do tymczasowego zarządu. Walne zebranie odbyło się. Do zarządu weszli znani działacze małopolscy: prezes płk Aleksander Litwinowicz, Szef Departamentu Gospodarczego M.S. Wojsk., członkowie: mjr dr St. Rouppert, kpt. Dudziński, kpt. Koeb, kpt. Sopotnicki, dr Steifer, por. Toruń, por. Wasserab, ppor. Jagielski i ppor. Kwiatkowski. Wpisowe ustalono na 20 mk, składkę miesięczną 10 mk, barwy klubu: biało-czerwone. Klub miał być wielosekcyjny. W 1920 roku zorganizowano sekcje: piłki nożnej, lekkiej atletyki i szermierczą. Tak powstał Wojskowy Klub Sportowy w Warszawie” – pisał Stansław Mielech.

W tym samym dniu, 14 marca 1920 roku, funkcję prezesa Legii obejmuje płk Aleksander Litwinowicz. Jego kadencja potrwa pięć lat – do 8 lutego 1925 roku. Litwinowicz urodził się 27 lutego 1879 roku w Petersburgu (zmarł 14 stycznia 1948 r. w Szczecinie). Z wykształcenia był inżynierem mechanikiem, w wojsku nosił stopień generała brygady Wojska Polskiego. W 1897 roku ukończył gimnazjum filologiczne w Petersburgu, a w 1904 Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej.

Był członkiem Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. Od 1 sierpnia 1914 roku był w Legionach Polskich, w których utworzył 1. Kompanię Kadrową i wraz z Józefem Piłsudskim z własnych pieniędzy złożył się na jej pierwszy fundusz Intendentury. Od października 1916 do sierpnia 1917 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym jako zastępca szefa intendentury. Wówczas po raz pierwszy miał kontakt z Legią ponieważ jej piłkarze i działacze byli jego podkomendnymi. W późniejszym okresie walczył w obronie Lwowa, był także szefem służby intendentury Dowództwa „Wschód”. 3 czerwca 1919 roku został przeniesiony do Warszawy na stanowisko pomocnika szefa departamentu gospodarczego w Ministerstwie Spraw Wojskowych. We wrześniu roku 1920 został zatwierdzony w stopniu pułkownika.

14 marca 1920 roku został mianowany prezesem Wojskowego Klubu Sportowego, który później po przekształceniach posłużył do odbudowy „Legii”. Po roku 1925, kiedy zakończył pracę przy Łazienkowskiej, był m.in. dowódcą Okręgu Korpusu w Grodnie i we Lwowie, a także protektorem honorowym klubu sportowego LKS Pogoń Lwów. Po kampanii wrześniowej był internowany w Rumunii. Po zakończeniu wojny powrócił do Polski i osiadł w Szczecinie (pracował na stanowisku kierownika Biura Pełnomocnika Rządu ds. Odbudowy Portów).

***

14 marca 1948 roku przy ulicy Łazienkowskiej Legia rozegrała pierwsze I-ligowe spotkanie po wojnie - z bytomską Polonią Bytom (3:1). „Była wtedy niedziela - słoneczna, ciepła. Wiał tylko dość silny wiatr. Na Łazienkowską spieszyły tłumy (...)” - pisała ówczesna prasa. Poważna gra o ekstraklasę rozpoczęła się jednak na dobre osiem miesięcy wcześniej – latem 1947 roku. Wówczas to zainaugurowała pierwsza z dwóch faz mistrzostw Polski '47. Legioniści wygrali eliminacje makroregionu północno-wschodniego i zajęli drugą lokatę w decydującej fazie eliminacji krajowych. Sezon później przystąpili do rozgrywek startującej po dziewięcioletniej pauzie ekstraklasy. Rozgrywki zakończyli na czwartym miejscu.

Wróćmy jednak do konfrontacji z Polonią Bytom. „Inauguracyjne spotkanie w I lidze Legia rozegrała 14 marca 1948 roku na Stadionie Wojska Polskiego. Przy pięknej, słonecznej pogodzie i szczelnie wypełnionych trybunach, podejmowała drużynę Polonii Bytom. Zanim zawodnicy Legii po raz pierwszy kopnęli 'I-ligową futbolówkę', odbyła się uroczysta ceremonia. Były przemówienia, kwiaty, po czym na ulicy Łazienkowskiej rozbrzmiał dźwięk gwizdka sędziego dającego znak do rozpoczęcia batalii. Legia do swojego pierwszego po wojnie meczu w I lidze przystąpiła w następującym składzie: Henryk Skromny, Mieczysław Milczanowski, Henryk Serafin, Tadeusz Waśko, Mieczysław Szczurek, Edward Drabiński, Zdzisław Mordarski, Aleksander Szymański, Józef Oprych, Kazimierz Górski i Teofil Cyganik” – pisze w NL kustosz Muzeum Legii Wiktor Bołba.

A tak swój debiut w lidze wspominał Kazimierz Górski: „Chodzę na swojej normalnej pozycji – lewym łączniku, mam obok siebie Cyganika, który już w trzeciej minucie daje popis swoich umiejętności szybkim rajdem po skrzydle. Mija zwodem dwóch zawodników Polonii, wywołując poruszenie na trybunach, ale bramki nie strzela. W 9. minucie mamy karnego! Do punktu oznaczającego '11' podbiega prawy łącznik Szymański i strzela. Niestety, pudłuje. Publiczność wydaje jęk zawodu. Biję rzut wolny lekko, starając się piłkę skierować półgórnie w stronę bramki przeciwnika. Przejmuje ją Szymański i z całej siły, z woleja pakuje do siatki. Uff, oddychamy z ulgą. Podczas przerwy wychodzę z propozycją i Szczurek mnie popiera. – Będziemy teraz grać z wiatrem, a szybkie ataki, to najskuteczniejsza broń na ich koronkowe akcje. Tylko skrzydłowi muszą się ostro wziąć do roboty – nikt nie oponuje, autorytet środkowego rozstrzyga. Nie mamy wciąż trenera, we trójkę – ja, Szczurek i Waśko – czujemy się odpowiedzialni za drużynę”. Kiedy w pierwszej rundzie legioniści zaliczyli zwycięstwa z takimi zespołami jak Warta Poznań (2:1), Wisła Kraków (4:1), Ruch Chorzów (4:2) czy warszawska Polonia (1:0), przy Łazienkowskiej zaczęto mówić o zdobyciu tytułu Mistrza Polski.

***

14 marca 2010 roku ze stanowiska szkoleniowca Legii zwolniono Jana Urbana. Jego tymczasowym następcą został – po raz trzeci – były piłkarz Wojskowych Stefan Białas. Na stanowisku utrzymał się przez nieco ponad dwa miesiące – 31 maja 2010 roku został zwolniony z funkcji pierwszego trenera Legii, która na koniec sezonu nie zakwalifikowała się nawet do gier w europejskich pucharach. Jako trener (w roku 1998 prowadził drużynę wraz z Jerzym Kopą, w 1999 samodzielnie) poprowadził legionistów w 27 oficjalnych meczach. Ich bilans, to 13 zwycięstw, sześć remisów i osiem porażek.

***

14 marca 2017 roku w wieku 64 lat zmarł Andrzej Biegalski - mistrz Europy w pięściarstwie, jedyny Polak, który wywalczył ten tytuł w wadze ciężkiej. Przygodę ze sportem zaczynał na Dolnym Śląsku. Uprawiał judo i lekkoatletykę. W końcu jednak zdecydował się na boks. W latach 1970-1972 trenował w Górniku Radlin. W wieku 20 lat przeniósł się do Górnika Pszów, gdzie spotkał trenera Antoniego Zygmunta, pod którego skrzydłami zdobył swój pierwszy tytuł mistrza Polski (marzec '74 - w finale wagi ciężkiej pokonał Jerzego Skoczka z Gwardii Warszawa).

Niespełna pół roku później wystartował w pierwszych mistrzostwach świata w Hawanie. Tam dotarł do ćwierćfinału. Zimą 1975 roku o Biegalskiego upomniało się wojsko. Służbę odbywał w barwach warszawskiej Legii. Wtedy też duży potencjał zobaczył w nim ówczesny trener kadry polskich pięściarzy, doktor Wiktor Nowak. To dzięki niemu wystartował w mistrzostwach Europy w Katowicach, zostając jedynym polskim złotym medalistą w wadze ciężkiej. Kibice najbardziej wspominają jego półfinałowe starcie z Hussingiem. Zresztą sam Biegalski też pamiętał kulisy starcia z potężnym zawodnikiem z RFN, który ważył blisko 130 kilogramów. W finale nasz pięściarz pokonał na punkty Wiktora Uljanicza (ZSRR). Po tym sukcesie zajął czwarte miejsce w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego sportowca Polski. Biegalski jeszcze dwukrotnie był mistrzem Polski (1978, 1979 - już w barwach GKS Jastrzębie). Karierą sportową zakończył w 1983 roku, w wieku zaledwie 30 lat.